در خصوص احکام کیفری نیز همچون احکام حقوقی قانون گذار برای هریک از طرفین حق تجدیدنظرخواهی را در نظر گرفته است. با این حال در این خصوص موارد و شرایط خاصی را تبیین نموده است که نیازمند شرح و توضیح بیشتر می باشد.
جهات تجدیدنظرخواهی کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری :
« ماده ۴۳۴ جهات تجدیدنظرخواهی به شرح زیر است :
الف – ادعای عدم اعتبار ادله یا مدارک استنادی دادگاه .
ب- ادعای مخالف بودن رأی با قانون .
پ – ادعای عدم صلاحیت دادگاه صادر کننده رأی یا وجود یکی از جهات رد دادرس .
ت – ادعای عدم توجه دادگاه به ادله ابرازی.
تبصره اگر تجدیدنظرخواهی به استناد یکی از جهات مذکور در این ماده به عمل آید ، در صورت وجود جهت دیگر ، به آن هم رسیدگی می شود .»
ماده ۴۲۶ تا ماده ۴۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲
مرجع تجدیدنظر در احکام کیفری شعبی خاصی است که در دادگاه تجدیدنظر استان به این امر اختصاص یافته است. در غیر از مواردی که احکام دادگاه های کیفری قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر است، استثنائا مواردی وجود دارد که اعتراض به آنها در صلاحیت دیوان عالی کشور می باشد.
مرجع رسیدگی به درخواست تجدید نظر از آراء و تصمیمات دادگاه اطفال و نوجوانان، شعبه ای از دادگاه تجدید نظر استان است که مطابق با شرایط مقرر در قانون آیین دادرسی کیفری و با ابلاغ رئیس قوه قضائیه تعیین می گردد.
مرجع فرجام خواهی از آراء و تصمیمات دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرائم اطفال و نوجوانان نیز دیوان عالی کشور است.
در خصوص اعتراض به آراء کیفری، باید دانست مواردی از احکام وجود دارد که توسط قانون قطعی شمرده شده است. این به آن معناست که این احکام قابل تجدیدنظر نیست. با شناختن این استثناء، هر حکمی که شامل این موارد نباشد غیر قطعی و قابل تجدیدنظر هست.
مواردی که قانون آن احکام را قطعی دانسته است در ماده ۴۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری بیان گردیده است:
الف) مواردی که جرائم ارتکاب یافته از جمله تعزیرات درجه هشت باشد.
(جرائم تعزیری درجه هشت شامل جرائمی است که مجزات آنها به این شرح است :
۱- حبس تا سه ماه
۲- جزای نقدی تا ده میلیون (۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال
۳- شلاق تا ده ضربه)
ضمنا به موجب قانون موارد زیر استثنای بند الف می باشد:
اولا: ” قرار بایگانی کردن پرونده ” مذکور در ماده ۸۰ قانون مجازات اسلامی
دوم: ” قرار تعلیق تعقیب ” مذکور در ماده ۸۱ قانون مجازات اسلامی
سوم: ” قرار توقف تحقیقات ” مذکور در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی
چهارم: اعتراض دادستان در خصوص توبه موضوع ماده ۱۱۹ قانون مجازات اسلامی
پنجم: جرائمی که مجازات آن صرفا جزای نقدی درجه ۸ باشد در صلاحیت شورای حل اختلاف است و رایی که در شورا صادر شده است غیر قطعی است – ماده ۹ و ۲۷ قانون شورای حل اختلاف)
ششم: در مورد اطفال و نوجوانان تمامی آراء غیر قطعی و قابل اعتراض هستند.
ب) جرائم مستلزم پرداخت دیه یا ارش، در صورتیکه میزان یا جمع آن کمتر از یک دهم دیه کامل باشد.
نکته ی مهم آن که جرائم مشمول عنوان حد و قصاص همواره قابل تجدیدنظر می باشد.
همچنین به موجب تبصره ی ماده ۴۲۷ در مورد مجازات های جایگزین حبس، معیار قابلیت تجدیدنظر همان مجازات قانونی اولیه (یعنی آنچه در قانون به عنوان مجازات اصلی ذکر شده است و نه مجازاتی که پس از جایگزین کردن تعیین میگردد) است.
بنابراین آرای قابل تجدیدنظر در دو دسته ی حکم و قرار قابل بررسی هستند:
احکام : اعم از محکومیت و برائت
قرارها : شامل منع تعقیب ، موقوفی تعقیب ، قرار اناطه ، قرار تعویق صدور حکم ، قرار رد دادخواست واخواهی و یا رد دادخواست تجدیدنظر خواهی منوط بر اینکه اصل دعوی نیز قابل تجدیدنظر باشد.
غیر از موارد فوق که بیان گردید ، سایر مواردی که قابل فرجام خواهی (اعتراض در دیوان عالی کشور) هستند به شرح زیر است:
ماده ۴۲۸ قانون مجازات اسلامی : آرای صادره درباره جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد و یا تعزیر درجه سه و بالاتر است و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آنها نصف دیه کامل یا بیش از آن است و آرای صادره درباره جرائم سیاسی و مطبوعاتی، قابل فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور است.
مواردی وجود دارد که رای دادگاه توام با محکومیت به پرداخت دیه یا ارش و یا ضرر و زیان است که در اینصورت مطابق قانون اگر هریک از جنبه های مذکور قابل تجدیدنظر یا فرجام باشد، جنبه های دیگر رای نیز به تبع آن، حسب مورد قابل تجدیدنظر یا فرجام خواهد بود.
در ضمن اگر طرفین دعوی به هر دلیل حق تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی را از خود ساقط نمایند، قانون به آن تصمیم ترتیب اثر می دهد اما بازهم طرفین در خصوص “صلاحیت دادگاه” یا “قاضی صادر کننده ی رای” ، همچنان حق تجدیدنظرخواهی خواهند داشت.
مهلت درخواست و یا دادخواست تجدیدنظرخواهی و فرجام برای اشخاص مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه از تاریخ ابلاغ رای و یا انقضای مهلت واخواهی است.
قرار بایگانی کردن پرونده (مذکور در ماده ۸۰) و قرار نظارت قضایی (مذکور در تبصره ۲ ماده ۲۴۷) ظرف مهلت ۱۰ روز قابل اعتراض است.
با اینحال هرگاه تقاضای تجدید نظر یا فرجام، خارج از مهلت مقرر تقدیم شود و درخواست کننده عذر موجهی عنوان کند، دادگاه صادر کننده رای ابتدا به عذر او رسیدگی می نماید و در صورت موجه شناختن آن، قرار قبولی درخواست و در غیر این صورت قرار رد آن را صادر می کند.
افرادی که حق درخواست تجدیدنظر یا فرجام دارند:
الف – محکوم علیه، وکیل یا نماینده قانونی او
ب – شاکی یا مدعی خصوصی و یا وکیل یا نماینده قانونی آنان
پ – دادستان از جهت برائت متهم، عدم انطباق رای با قانون و یا عدم تناسب مجازات
حال باید دانست از چه جهاتی میتوان از حکم صادره تجدیدنظر خواهی یا فرجام نمود؟
جستجوی وکیل و موسسه حقوقی خوب و معتبر در این زمینه موضوعی در بانک هوشمند اطلاعات وکلای متخصص امکان پذیر است.
بهترین وکیل، وکیلی است که شیرین ترین پاداش او احقاق حق موکلش باشد.
بهتر است قبل از اخذ هر تصمیمی با یک وکیل متخصص مشورت کنید.
نکته ی مهم و قابل توجه آن است که دادگاه تجدید نظر استان و دیوان عالی کشور فقط نسبت به آنچه مورد تجدید نظر خواهی یا فرجام خواهی واقع و نسبت به آن رای صادر شده است، رسیدگی می کند.
اگر طرفین تنها نسبت به رای کیفری تجدیدنظر یا فرجام خواهی نموده باشند، پس از درخواست کتبی و پرداخت هزینه دادرسی به این درخواست رسیدگی خواهد شد اما اگر در خصوص ضرر و زیان ناشی از جرم هرگونه ادعایی داشته باشند، می بایست مطابق قانون آیین دادرسی مدنی دادخواست خود را به دادگاه حقوقی تقدیم نمایند، مگر اینکه چنین درخواستی نسبت به جنبه یکیفری و ضرر و زیان ناشی از جرم بصورت توامان تقدیم شده باشد.
به موجب قانون هرگاه تجدید نظر خواه یا فرجام خواه، مدعی اعسار از پرداخت هزینه دادرسی دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم شود، دادگاه صادر کننده رای نخستین به این ادعاء خارج از نوبت رسیدگی می کند.
همچنین هرگاه تجدید نظر خواه یا فرجام خواه زندانی باشد، حسب مورد از پرداخت هزینه دادرسی مرحله تجدید نظر یا فرجام در امری که به موجب آن زندانی است، معاف می گردد.
تجدید نظر خواه یا فرجام خواه باید حسب مورد، درخواست یا دادخواست خود را به دفتر دادگاه صادر کننده رای نخستین یا تجدید نظر و یا دفتر زندان تسلیم کند. دفتر دادگاه تجدید نظر استان یا زندان مکلف است پس از ثبت تقاضای تجدید نظر یا فرجام، بلافاصله آن را به دادگاه صادرکننده رای نخستین ارسال کند.
در صورتی که تجدید نظر خواهی یا فرجام خواهی در مهلت مقرر صورت گیرد، دفتر دادگاه صادرکننده رای نخستین، بلافاصله یا پس از رفع نقص، پرونده را حسب مورد، به دادگاه تجدید نظر استان یا دیوان عالی کشور ارسال می کند.
آرائی که در مرحله تجدید نظر صادر می شود، قطعی است.
جستجوی وکیل و موسسه حقوقی خوب و معتبر در این زمینه موضوعی در بانک هوشمند اطلاعات وکلای متخصص امکان پذیر است.
بهترین وکیل، وکیلی است که شیرین ترین پاداش او احقاق حق موکلش باشد.
بهتر است قبل از اخذ هر تصمیمی با یک وکیل متخصص مشورت کنید.
دفتر خدمات حقوقی راستین
(شماره ثبت: ۲۷۶۹۶۰)
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی نارمک
با حضور وکلای پایه یک دادگستری متخصص خانم و آقا
۰۲۱۷۷۹۷۱۶۳۴ / ۰۲۱۷۷۹۲۳۰۸۵
(پاسخگویی: همه روزه از ساعت ۱۶ تا ۲۰)
💠وکالت تخصصی در امور و پرونده های حقوقی، کیفری و خانواده
💠مشاوره حقوقی تخصصی همراه با مطالعه پرونده
💠داوری قراردادهای داخلی و بین‌المللی
توسط گروهی از برترین وکلای پایه یک دادگستری متخصص
خدمت صادقانه، پیگیری مسئولانه، حق الوکاله منصفانه
