در کل برای اعتراض به رأی دادگاه به دو روش می توان اعتراض کرد اعتراض از طریق عادی و فوق العاده، آثار و نتیجه حاصل از این طریقه ها اعتراض متفاوت بوده است. منظور از اعتراض عادی همان واخواهی و درخواست تشکیل دادگاه تجدید نظر است که در مواردی که جهات اعتراض وجود داشته باشد قابلیت مطرح کردن را دارند. اما اعتراض شخص ثالث جزء طرق فوق العاده شکایت محسوب گردیده که همیشه قابل طرح نبوده و برای موارد خاص و استثنا تعریف شده است.
با تصویب قانون آیین دادرسی کیفری در سال ۱۳۹۲ و طبق ماده ۴۹۵ این قانون، آرای کیفری به دستور و تحت نظارت قاضی اجرای احکام اجرا می‌شود. طبق این ماده آرای کیفری به دستور و تحت نظارت قاضی اجرای احکام کیفری اجرا می‌شود و در مواردی که مطابق قانون، اجرای رأی باید توسط وزارتخانهها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهاد‌های عمومی غیردولتی و سازمان‌ها و نهاد‌هایی که شمول قانون بر آنان مستلزم ذکر یا تصریح نام است به عمل آید، قاضی اجرای احکام کیفری، ضمن صدور دستور اجرا و ارایه تعلیمات لازم، بر چگونگی اجرا و اقدامات آن‌ها نظارت دارد.
همچنین بر اساس ماده ۴۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی رفع ابهام و اجمال از رأی با دادگاه صادرکننده رأی قطعی است، اما رفع اشکالات مربوط به اجرای رأی با رعایت موازین شرعی و قانونی، با قاضی اجرای احکام کیفری است که رأی زیر نظر او اجرا می‌شود.
منظور از اجرای احکام کیفری یا قرار‌های صادره که دارای جنبه‌های حقوقی است، قرار‌های تأمین خواسته صادره از سوی دادستان با بازپرس (ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری) و همچنین احکام کیفری در مورد توقیف و مصادره اموال، اخذ وجه‌الکفاله یا وثیقه و نیز جزای نقدی، وصول دیه، رد مال یا ضرر و زیان ناشی از جرم است.
در خصوص قرار تأمین خواسته و نیز با توجه به مقررات ماده ۵۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری، احکام مربوط به توقیف و مصادره اموال، اخذ وجه الکفاله یا وثیقه و نیز جزای نقدی، وصول دیه، رد مال یا ضرر و زیان ناشی از جرم، بر عهده معاونت اجرای احکام کیفری است و طبق تبصره آن، چنانچه اجرای دستور یا رأی، مسبب توقیف یا فروش اموال باشد، انجام عملیات مذکور مطابق مقررات اجرای احکام مدنی است.
اعتراض شخص ثالث به این معناست که در آن فردی که به عنوان اصحاب اصلی دعوا حساب نشده در قبال ضرر و زیانی که به او رسیده از خود دفاع کند این اعتراض جزء طرق فوق العاده شکایت از آراء شمرده می شود که فقط برای اشخاص ثالث باز است.
انواع اعتراض ثالث
اعتراض ثالث اصلی
اعتراض ثالث اصلی عبارت است از اعتراضی که در ابتدا از طرف شخص ثالث صورت می گیرد بدون اینکه پرونده ای در جریان رسیدگی باشد. (شخص ثالث به رایی که سابقاً در دعوی مطرح شده اعتراض می کند.)
اعتراض ثالث طاری
اعتراض ثالث طاری عبارت است از اعتراض یکی از طرفین دعوا به رایی که سابقاً در دادگاه صادر شده و طرف دیگر برای اثبات ادعای خود، در اثنای دادرسی، آن رای را ابراز می کند.
شکایت کیفری چست؟
شکایت از فردی که مرتکب جرمی شده است و عمل او طبق قانون جرم حساب شود و قانون برای جرم او مجازات تعیین کرده باشد را شکایت کیفری میگویند.
چیستی دادگاه کیفری و انواع دعاوی قابل طرح در آن
دادگاه های کیفری یکی از دادگاه های فعال زیر مجموعه قوه قضایی است که وظیفه رسیدگی به جرایم کیفری را دارد و از این حیث در مقابل دادگاه های مدنی که به دعاوی حقوقی رسیدگی می کنند. قرار می گیرد. اما برخی دعاوی کیفری عبارت اند از:
* قتل های عمد و غیر عمد
* ایراد صدمات، جراحات و آسیب های جسمانی
* توقیف غیر قانونی اشخاص
* تدلیس یا فریب در ازدواج
* جرایم مربوط به مواد مخدر و مشروبات الکلی
* جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی
![انواع اعتراض ثالث]()
نکاتی در مورد اعتراض ثالث در امور کیفری
یکی از اصولی که در احکام حقوقی جزاء وجود دارد اصل شخصی بودن جرم و مجازات آن می باشد. بدین منظور که در صورت اثبات جرم، کیفر تنها بر شخص مجرم اعمال شده و شخص ثالث در ارتکاب بزه یا جرم دخالتی نداشته و مشمول حکم دادگاه نمی شود. بنابراین اصول رسیدگی به ادعای شخص ثالث در طی دادرسی کیفری از حیث بررسی جنبه های کیفری فعل مجرمانه و نیز اعمال مجازات بر جرم جزء اصول اعتراض شخص ثالث نخواهد بود.
در خصوص اعتراض ثالث در امور کیفری، شخص زمانی می تواند اعتراضی داشته باشد که منافع وی در خطر باشد حال منظور از این منافع، منافع مادی و قابل تقویم به پول بوده و با صدمههای روحی و روانی که ممکن است در طی دادرسی کیفری به اشخاص ثالث وارد شود متفاوت می باشد.
اعتراض ثالث در امور کیفری در خصوص توقیف اموال
براساس ماده ۱۴۶ قانون اجرای احکام مدنی، هر گاه نسبت به توقیف اموال منقول و غیر منقول و یا وجه نقد توقیف شده شخص ثالثی اعتراضی داشته باشد و این اعتراض او مستند به اسناد رسمی و معتبر بوده و تاریخ این اسناد مقدم بر تاریخ توقیف باشد، به دستور قاضی یا دادسرا از اموال رفع توقیف می شود. در غیر این صورت عملیات اجرایی تعقیب می شود و مدعی حق برای جلوگیری از عملیات اجرایی می تواند به دادگاه شکایت کند.
آیا اعتراض ثالث در امور کیفری بعد از اجرای حکم قابل پیگیری است؟
طبق قوانین ذکر شده در آیین دادرسی مدنی (ماده ۴۲۲) اعتراض شخص ثالث قبل از اجرای حکم قابل مطرح کردن در مراجع قضایی است اما در خصوص بعد از اجرای حکم، شخص ثالث در صورتی می تواند اعتراض کند که ثابت شود حقوقی که اساس و ماخذ اعتراض است به جهتی از جهات قانون نقض و ساقط نشده باشد.
تاثیر اعتراض ثالث در امور کیفری بر اجرای حکم قطعی
طبق قانون در صورت اعتراض طاری از طرف شخص ثالث، هر گاه دادگاه تشخیص دهد که حکمی که در نتیجه اعتراض شخص ثالث صادر می شود موثر در اصل دعوی خواهد بود حکم اصل دعوی را به تاخیر انداخته و منتظر نتیجه دعوی اعتراض می شود در غیر این صورت رسیدگی به اصل دعوی و صدور حکم برای تعیین نتیجه آن در اولویت بالاتری قرار خواهد گرفت.
اعتراض ثالث در امور کیفری برای چه دادگاه های قابل طرح است؟
طبق ماده ۴۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی، شخص ثالث حق دارد به هر گونه رای صادره از دادگاه های عمومی، انقلاب و تجدید نظر اعتراض نمایند. و نسبت به حکم داور نیز کسانی که خود یا نماینده آنان در تعیین داور شرکت نداشته اند می توانند به عنوان شخص ثالث اعتراض کنند.
علت وجود اعتراض ثالث در امور کیفری یا حقوقی
اعتراض شخص ثالث به این علت وجود دارد که در بعضی از موارد رای دادگاه ها جهت خوانده و خواهان دعوی می گردد به حقوق افراد ثالث که در دعوی حاضر نبوده و اطلاعی در خصوص این دعوی نداشته اختلال وارد شده و سبب پایمال کردن و از بین رفتن حقوق آنان شده است. بنابراین در این موارد قانون گذار سعی داشته تا با ارائه راه حلی (اعتراض شخص ثالث) جهت ورود اشخاصی که در دعوی حاضر نبوده و هیچگونه دخالتی در صدور رای نداشته اند سعی بر جبران حقوق از دست رفته اشخاص نماید.
اعتراض ثالث در امور کیفری با خواهان های متعدد
گاها در دعاوی کیفری پیش می آید که برای یک دعوی کیفری چندین خواهان که دارای یک نفع مشترک از نتیجه دعوی هستند پیدا شود و قصد انجام دعوی با تنظیم یک دادخواست داشته باشند که در خصوص این امر حقوق ایران بیان کرده که در هیچ حالتی لازم نیست که افرادی دارای نفع مشترک در یک دعوی هستند خواسته خود را در یک دادخواست مطرح کنند بلکه هر یک می توانند به صورت جداگانه درخواست خود را تقدیم مراجع قضایی نمایند بنابراین اگر در بین خواهان های دارای نفع مشترک، یکی از آن ها اقامه دعوا کند و این فرد در دعوا برنده شود، بنا بر شرایط امر اعتبار قضاوت شده، دیگر خواهان ها می توانند به صورت جداگانه خواسته خود را تقدیم دادگاه نمایند پس در نتیجه شکست یا پیروزی این افراد سبب اقامه دعوی اعتراض ثالث نخواهد شد.
تفاوت اعتراض شخص ثالث با اعتراض ثالث اجرایی
اعتراض ثالث مستلزم تقدیم دادخواست است اما اعتراض ثالث اجرایی بدون تقویم دادخواست و به صرف شکایت امکان پذیر می باشد.
در اعتراض ثالث پرداخت هزینه دادرسی به مانند فرجام خواهی و اعاده دادرسی ضروری است اما رسیدگی به اعتراض ثالث اجرایی بدون پرداخت هزینه دادرسی است.
مرجع رسیدگی به اعتراض ثالث دادگاه صادر کننده حکم می باشد اما مرجع رسیدگی به اعتراض ثالث اجرایی دادگاه مجری حکم می باشد.
رسیدگی به اعتراض شخص ثالث نیازمند رعایت شرایط سایر رسیدگی ها می باشد اما اعتراض ثالث اجرایی بدون تشریفات خاص آیین دادرسی مدنی است.
در اعتراض ثالث با سپردن تامین خواسته امکان تاخیر اجرای حکم وجود خواهد داشت اما در اعتراض ثالث اجرایی در صورتی که اعتراض مستند به حکم قطعی یا سند رسمی مقدم باشد رفع توقیف بدون تامین امکان پذیر خواهد بود و اگر دلایل به تشخیص دادگاه قوی باشند اعتراض ثالث بدون سپردن تامین امکان پذیر است.
و در آخر اعتراض شخص ثالث نسبت به حکم اگر با ادعای ذینفع تبانی برای بردن مال غیر باشد در این صورت دادگاه باید مراتب را به دادسرا اعلام نماید.
نحوه تفکیک رای در اعتراض ثالث در امور کیفری
در دعوی اعتراض شخص ثالث، دادگاه مرجع، آن قسم از حکم را که به ضرر یا زیان شخص ثالث صادر شده را فسخ می نماید حال اگر امکان تفکیک رای برای دادگاه وجود نداشته باشد تمام رای فسخ خواهد شد.
مهلت اعتراض ثالث در امور کیفری
اعتراض ثالث در امور کیفری و یا هر اموری دیگر مقید به زمان خاصی نبوده و شخص ثالث می تواند اعتراض خود را قبل از اجرای حکم مورد اعتراض تقدیم دادگاه های کیفری نمایند.
دفتر خدمات حقوقی راستین
(شماره ثبت: ۲۷۶۹۶۰)
دفتر وکالت و مشاوره حقوقی نارمک
با حضور وکلای پایه یک دادگستری متخصص خانم و آقا
۰۲۱۷۷۹۷۱۶۳۴ / ۰۲۱۷۷۹۲۳۰۸۵
(پاسخگویی: همه روزه از ساعت ۱۴ تا ۲۰)
💠وکالت تخصصی در امور و پرونده های حقوقی، کیفری و خانواده
💠مشاوره حقوقی تخصصی همراه با مطالعه پرونده
💠داوری قراردادهای داخلی و بین‌المللی
توسط گروهی از برترین وکلای پایه یک دادگستری متخصص
خدمت صادقانه، پیگیری مسئولانه، حق الوکاله منصفانه
